Ürün Detayları:
Vanilya ismi İspanyolca küçük pod anlamlı "vainilla” kelimesinden gelmektedir.
Vanilya, ticari olarak en çok Meksika kökenli vanilya orkidesinden (Vanilla planifolia) elde edilmektedir.
Vanilya orkidesi tırmanıcı gövdeli bir bitkidir, tropikal ülkelerde yetişir, sapsız yapraklardan oluşmuştur, yassıdır ve etlidir. 15 ile 20 cm arasında, yassı, iki uca doğru incelmiş, parlak siyahımsı renkli, kapsül şeklinde meyveler (potlar) oluştururlar.
Vanilya orkidesinin kokusu özel ve tadı acıdır. Yeşilken toplanıp, sonra suda haşlandıktan sonra kurutulan meyveleri kullanılır. Özel kokulu vanilin maddesi ancak fermentatif bir kurutma sonucunda meydana gelmektedir. Vanilin meyveden glikosit ile bağlı durumdadır. Ancak böyle bir kurutma esnasındaki mayalanma ile serbest hale geçmektedir.
Dünyada en çok vanilya planifolia üretilen yer Madagaskar’dır. Vanilla pompona ve Vanilla tahitiensis de vanilya elde edilen diğer bitkilerdir.
Vanilya 16. yüzyılda İspanyol ve Portekiz kaşifler ve denizciler Meksika’dan, Afrika ve Asya’ya getirilmiştir.
19. yüzyıl ortalarına kadar Meksika vanilya üretiminde liderdi. Günümüzde ise Madagaskar üretim lideridir.
Günümüzde kullanılan üç tane ana vanilya çeşidi vardır; BourbonMadagascar (ince ve tatlı), Mexican (kalın ve baskın aromalı), Tahitian (en kalın ama en az aromalı). Meksican vanilya kanı incelten coumarin maddesi içermektedir ve bu toksin etkisi gösterebilir.
Vanilya özü iki şekilde elde edilir. Birincisi gerçek tohumlardan çıkarılır ve birçok bileşikten oluşur. İkincisi sentetik olarak saf fenolden elde edilir.
Vanilya özütleri havayla temas etmeyen kaplarda, serin ve kuru ortamda saklanmalıdır.
Ticari olarak vanilya üç şekilde üretilir:
Bütün pot
Toz (saf halde veya şeker, nişasta gibi içeriklerle karışım halinde)
Özüt (alkollü solüsyon içinde)
Vanilya içindeki bileşiklerden vanilin (4hidroksi3metoksibenzaldehit), vanilya tadını ve kokusunu veren temel maddedir. Diğer küçük bileşiklerden piperonal (heliotropin) yağ içeriğini oluşturur ve vanilyanın doğal kokusuna etkisi vardır. Vanilin ilk olarak vanilya potlarından 1858’de Gobley tarafından elde edilmiştir. Vanilinin kimyasal yapısı:
Gıdalarda vanilya tadı, vanilya özütü eklenerek veya vanilya potlarını hazırlanan sıvı karşımlarda pişirerek elde edilir. Doğal vanilya kullanma miktarına göre gıdalara kahverengi veya sarı rengi verir.
Gıda sektöründe vanilya kokusu ve tadı yüzünden kullanılmaktadır. Sektörde metil ve etil vanilin kullanılmaktadır. Etil vanilin daha pahalıdır, ama daha baskın koku ve tadı vardır.
Vanilyanın en çok kullanıldığı gıda sektörü dondurma üretimidir. Vanilyalı dondurma en temel dondurma çeşidi olarak kabul edilmektedir. Ayrıca vanilya amacıyla çikolata, puding, şekerlemeler, sütlü tatlılar, pasta kremaları, kahve, alkollü içecekeler, kola ve unlu mamüllerin içeriklerinde yer almaktadır. Gıdalarda vanilyanın aroma verme özelliğinden başka kullanımları da vardır:
Asit giderici: Ananasın üzerine, turunçgillere, meyve salatalarına birkaç damla vanilya özütü eklendiğinde ekşimsiliği yumuşatır ve ekstra tat verir. Domates soslarına eklendiğinde asitliği nötürleştirir.
Emülsiyonlaştırıcı: Yumurta içeren hamur karışımlarına, pankek ve waffle hamurlarına veya krema
soslarına vanilya özütü eklendiğinde pürüzsüz karışım elde edilir.
Tatlandırıcı: Yeni ve özgün lezzetli tatlar oluşturmak için mevsimlik tadı olmayan meyvelere veya diğer tadı az olan gıdalara vanilya tozu eklenir.
İlave tatlandırıcı: Deniz ürünleri, kümes hayvanları eti ve kırmızı et için pişirme işlemleri sırasında vanilya özütü ilavesi lezzet arttırıcıdır.
Mide yatıştırıcı: Saf vanilya özütü suya veya elma suyuna eklendiğinde sinirden gerilmiş mideyi gevşetmede etkilidir.
Kozmetik endüstrisinde vanilya parfüm yapımında, vücut kremlerinde, losyonlarda ve duş jellerinde kullanılmaktadır.