Molekül Formülü (Sitrik
Asit Monohidrat); C6H8O7.H20
Molekül Ağırlığı; 210.1 g/mol
Kimyasal Adı; Sitrik Asit Monohidrat
CAS Numarası; 5949-29-1
Narenciye meyvelerinde
yoğun bulunan trikarboksilik asittir.
Zayıf bir organik
asittir. Sitrik Asit Farmakolojik olarak inaktif bir kimyasaldır.
Sitratın ana tabanı
krebs döngüsünün bir bileşenidir. Sitrik Asit Monohidrat tüm canlı
organizmalarda metabolizma içerisinde doğal olarak oluşur. Bir pH kontrol
maddesidir.
Toksik bir kimyasal
değildir.
Sitrik Asit bir limonun
kuru kütlesinin %8 e yakın kısmını oluşturabilir.
Limon gibi turunçgiller birkaç
asit içerir bunlar içerisinde en çok bilinenleri askorbik asit veya C
Vitaminidir. Ama Sitrik Asit bol miktarda bulunur.
Sitrik Asit Monohidrat
ile Sitrik Asit Anhidrat arasındaki farklar nelerdir sorusunun açıklamasını
Sitrik Asit anhidrat sayfamızda detaylı bir şekilde paylaşıyor olacağız.
Sitrik Asit diğer isimleri aşağıdaki gibidir;
- Sitrat
- Sitrik Asit Tuzu
- Sitrik Asit Esteri
- 2-hidroksipropan-1,2,3-trikarboksilik
asit,hidrat
- 5949-29-1
- Sitrat
- Sitrik Asit Hidrat
- 1,2,3-Propanetrikarboksilik
Asit, 2-hidroksi-, monohidrat
Sitrik Asit Monohidrat Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Monohidrat yoğunluğu
1.542 g/cm3.
Parlama noktası 100 °C
Erime noktası 135 °C
dir.
Beyaz renkli kum
kıvamında bir görünüme sahiptir.
Sitrik Asit Monohidrat
suda iyi bir çözünürlüğe sahiptir. Kararlı bir kimyasaldır. Bazlar, güçlü
oksitleyici ajanlar, indirgeyici ajanlar ve metal nitratlar ile reaksiyona
girmez.
25 °C de 1-2 arasında pH
değerine sahiptir. Kokusuz bir bileşiktir.
Renksiz kristaller
halinde veya kuvvetli asidik tada sahip beyaz renkli kristal toz olarak
görünür.
Sitrik Asit Monohidrat
biyolojik olarak tamamen parçalanabilir. Bu kimyasalın en önemli özellikleri
arasındadır.
Sitrik Asit Döngüsü
Sitrik Asit döngüsü
üniversitelerde detaylı bir şekilde öğretilmektedir. Lakin, öğrenciler sitrik
asit döngüsünün önemini tam olarak anlayamamaktadır.
Asetil-CoA, nişasta,
protein ve lipit gibi maddelerin parçalanması sonucu oluşmaktadır. Asetil-CoA
bir Koenzim A parçacığına bağlı Asetil grubundan oluşmaktadır. Koenzim A,
fosfat kollarından çıkan iki yan zincir topluluğuna sahip ADP atomuna sahiptir.
Asetil grupları yan zincirlerin sonuna eklenmektedir. Sitrik Asit döngüsünde
uzanan zincirler boyunca, Koenzim A, asetil gruplarının taşıyıcısı görevi
üstlenmektedir.
Sitrik Asit döngüsünde
su ayrılması ile turunçgil ekstraktı döngüsünü yönlendiren canlılıklar
atılmaktadır. Asetil-CoA’nın metabolik yolda çıkarılmasını sağlayan en yaygın
yöntem, piruvat dehidrojenaz multienzim kompleksinin yardımı ile
gerçekleşmektedir.
Sitrik Asit döngüsünün tepkime başlıkları aşağıdaki gibidir.
- Sitrat Sentezi
- Acontinase
- İzositrat Dehidrojenaz
- Alfa-Ketoglutarat Dehidrojenaz
- Suksinil-CoA Sentezi
- Suksinat Dehidrojenaz
Üretimi Nasıl Yapılır?
Sitrik Asit Monohidrat
üretimi Biyokimya ve Biyoteknoloji alanına girmektedir. Sitrik asit, turunçgil
meyveleri, armutlar ve ananaslar gibi meyvelerde doğal olarak bulunan ve
kalsiyum sitrat kimyasalı gibi kristal yapıda oluşan trikarboksolik asit döngüsündeki
ara organik bir kimyasal bileşiktir.
Sitrik Asit, limon
suyundan elde edilen 6 karbonlu bir trikarboksilik asittir. Organik bir
karboksilik asittir ve filtrasyon yöntemi kullanılarak, çözünmeyen bir yapıda
çökelti olan Kalsiyum Sitrat oluşturmak için, Kalsiyum Oksit(kireç)
kullanılarak narenciye meyve sularından ayrılır. Sülfürik asit ilavesi ile kalsiyum
tuzundan alınır.
Sitrik Asit üretimi esas
itibari ile fermantasyon gerçekleştirilir. Fermantasyon ile sitrik asit üretimi
yapabilen birçok maya, mantar ve bakteri gibi mikroorganizma vardır.
Sitrik Asit monohidrat,
bazı özel kalıp ile glikozun fermantasyonu ile de üretilebilir.
Sitrik Asit üretimi için
kullanılan 3 farklı yöntem vardır. Bunlardan 2 tanesi çok yaygın kullanılır.
Kullanılan yöntemlerden 1 tanesi, sıvı yüzey kültürü 2. ise batık kültür
fermantasyonu. Sitrik Asit üretimindeki 2. Yöntem çok yaygındır. Sitrik Asit
üretiminde kullanılan bu yöntemler çok basittir.
Üretimde kimyasal sentez
mantar fermantasyonundan daha ucuz ve az maliyetli değildir.
Sitrik Asit’e Genel Bakış
Dünya çapında en yaygın
kullanılan gıda katkı maddelerinden bir tanesidir. Organik bir asittir. Doğal
olarak sebze ve meyvelerde bulunmaktadır. Narenciye ürünlerinde ki en
konsantrasyonu en çok bulunduğu alanlardır. Bunlar, limon, portakal, greyfurt
gibi meyvelerdir.
Fermantasyon yöntemi ile
yapılan sitrik asit üretimi daha ucuzdur. Fermantasyondaki kalıp aspergillus
niger kalıbıdır.
Hücrelerde bulunan
serbest radikallerin neden olduğu zararlara karşı yüksek koruyucu etkisine
sahiptir. Bu nedenle antioksidan özelliğine sahiptir. Sitrik asit’in
özelliklerinden dolayı, serbest radikal bozulmalarından kaynaklı meydana gelen
Kalp ve kanser hastalıklarının oluşmasına mâni olur.
Vücut içerisindeki
sağlıklı olan pH seviyesinin sağlanmasına yardımcı olmaktadır. Vücut organı
olan böbrek içerisinde meydana gelen taşların oluşmasını önlemek için sitrik
asit içeren mineral takviyeleri kullanılır.
Sitrik Asit Monohidrat Kullanım Alanları Nerelerdir?
- Sitrik Asit Monohidrat, bebek
gıdaları ve bebek ürünlerinin yapımındaki kimyasalların formüllerinde
kullanılır.
- Fırınlarda ve bu tarz yerlerde
üretilen unlu mamüller ve atıştırmalık ürünlerin üretiminde kullanılır.
Sitrik Asit monohidrat burada kabartma tozunda kullanılır. Kullanım amacı
ise asitlik kazandırmaktır.
- Şekerlemelerde asitlik tadı
kazandırmak amacıyla sitrik asit kullanılır. Burada kullanılan sitrik asit
monohidrat özelliklerinden kaynaklı pH düşürmek için kullanılır. Sadece
asitlik tadı vermez. Asit cinsine ve bu asidin kendine özgü tat
özelliklerine bağlı olarak elde edilecek şekerlemenin tüm tat profilinde
iyi etkiler verebilir.
- Koruyucu kimyasal kullanılması
gereken şekerlerin üretiminde jel dayanıklılığını artırmak için sitrik
asit kullanılır.
- Şarap üretiminde berraklık ve
asitlik kazandırmak için sitrik asit kullanılır.
- Alkolsüz içeceklerde narenciye
aroması kazandırmak için sitrik asit monohidrat veya sitrik asit
anhidrat kullanılır.
- Sitrik Asit’in zayif asit
olması bu kimyasala güçlü bir su yumuşatıcısı özelliğini katar. Bu alanda
kullanılırken su içerisinde bulunan çok az miktardaki metallerin
parçalanmasını sağlar. Bu metallerin parçalanması işlevini yürütür. Bu
nedenle sert suların yumuşatılması için doğal bir yöntemdir.
- Mutfak ve banyolarda temizlik
amacıyla kullanılan spreylerin üretiminde kullanılır. Sert su lekelerini
yani su içerisinde bulunan metal iyonlarından kaynaklanan kirlilikleri ve
mutfaklardaki bulaşıkları temizlemek için kullanılır.
- Sitrik Asit Monohidrat
turunçgil tabanlı olan bir asit olduğundan hoş aromasının vermiş olduğu
etki ile koku giderici olarak da kullanılır. Bu kullanım alanında ki
miktar düşüktür.
- Renkli halıların temizlenmesi
için üretilen kimyasalların yapısında bulunmaktadır.
- Şampuanlar, vücut yıkama
maddeleri, yüz temizleyicileri, el sabunu, oje ve farklı kozmetik
maddelerinde az da olsa sitrik asit bulunur.
- Böbrek taşlarının oluşmasını
önler. Asitlik yapısından kaynaklı vücutta meydana gelen taşları sitrik
asit parçalar. Ve böbreklerin iyi çalışmasını sağlar.
- Sitrik Asit’in kozmetik
sektöründe kullanılmasının nedenlerinden bir tanesi cilt dokusunun
yenilenmesine yardımcı olur. Sitrik Asit cildin dökülmesini engeller.
- Cildin daha genç görünmesini
sağlayan bir özelliğe sahiptir. Bu sebeple kremlerde kullanılır.
- Cildin renk değişimini önlemek
için kozmetik sektöründe kullanılan ürünlerin yapısında kullanılır.
Fiyatlarına Etki Eden faktörler Nelerdir?
Sitrik Asit Monohidrat
fiyatı genel olarak tarım sektöründeki dalgalanmalara bağlı olarak değişir.
Sitrik Asit fiyatını etkileyen en etkili faktör, turunçgil fiyatlarıdır.
Örneğin, portakal ve limon fiyatlarının artması sitrik asit fiyatını da radikal
bir şekilde artırabilir.
Fiyatlar üretim
prosesine göre değişebilir. Yani sitrik asit üretimi kimyasal sentez ile
yapılıyorsa, mantar fermantasyonundan elde edilen sitrik asit fiyatına göre
daha yüksek bir fiyat ile piyasaya arz edilir.
Sitrik Asit Monohidrat
fiyatı, üretim sürecinde kullanılan girdi emtialarının fiyatları ile de doğru
orantılıdır.